روزشمار مهمترین وقایع ایران در طول جنگ جهانی اول:
سال ۱۹۱۴:
۹ مرداد ۱۲۹۳ | آغاز جنگ جهانی، حمله آلمان به روسیه |
۱۲ مرداد | حمله انگلستان به آلمان |
۲۵ مرداد ۱۲۹۳ | انتصاب مستوفی الممالک، سیاستمدار با تجربه و مورد احترام به ریاست وزرایی |
۲۷ مرداد ۱۲۹۳ | اعلام بیطرفی آمریکا از سوی ودرود ویلسون، رئیس جمهور آمریکا |
۹ آبان ۱۲۹۳ | اعلام بیطرفی ایران در جنگ جهانی از سوی احمدشاه قاجار |
۹ آبان ۱۲۹۳ | ارتش انگلیس مرکب از سربازان انگلیسی و هندی در جنوب ایران پیاده شدند. هدف اعلام شده، حفظ امنیت میدانهاى نفتى و پالایشگاه آبادان است |
۱۲ آبان ۱۲۹۳ | ممنوعیت صدور مواد غذایی به خارج از کشور به علت شیوع قحطی |
۱۶ آبان ۱۲۹۳ | اعلام آماگى روستاییان خوزستان براى مقابله با ارتش انگلیس برای دفاع در مقابل نیروهای انگلیسی |
۳۰ آبان ۱۲۹۳ | انگلیسیها بصره را به تصرف خود درآوردند |
۱۳ آذر ۱۲۹۳ | افتتاح دوره سوم مجلس شورای ملی در تهران |
سال ۱۹۱۵:
دی ۱۲۹۳ | انتقال کارکنان اروپایی شرکت نفت ایران و انگلیس از اهواز و آبادان به خرمشهر برای محافظت از آنان در مقابل نیروهای عثمانی و عشایر مخالف |
۱۱ دی ۱۲۹۳ | حمله نیروهای عثمانی به بصره |
۱۱ دی ۱۲۹۳ | تجاوز عثمانی به خاک ایران |
۱۲ دی ۱۲۹۳ | تصرف تبریز و ارومیه توسط ارتش عثمانی |
۲۴ دی ۱۲۹۳ | عزیمت واسموس آلمانی به بوشهر جهت تبلیغ و تحریک خوانین عشایر علیه متفقین |
۲۸ دی ۱۲۹۳ | انعقاد پیمان ۱۹۱۵ میان روسیه و انگلستان با موضوع تقسیم ایران به دو منطقه نفوذ و تحمیل هزینههای ارتش متفقین به ایران |
۴ بهمن ۱۲۹۳ | تهاجم ارتش روسیه به ایران و استقرار قواى آن کشور در مرزهاى شمالى |
۶ بهمن ۱۲۹۳ | درگیری سپاه روس و عثمانی در تبریز و ارومیه |
۸ بهمن ۱۲۹۳ | شکست سپاه عثمانی از قوای روس و تصرف آذربایجان به دست روسها |
۱۶ بهمن ۱۲۹۳ | قطع صدور نفت و تخریب انبارهای شرکت نفت توسط اعراب باوی |
۲۵ بهمن ۱۲۹۳ | انتصاب محمدحسن میرزا ولیعهد به فرمانفرمایی آذربایجان |
۳ اسفند ۱۲۹۳ | تلاش امیر حشمت برای ورود به کرمانشاهان در راس عشایرى که از در مخالفت با متفقین برآمدهاند |
۱۲ اسفند ۱۲۹۳ | درگیری و جنگ عشایر مخالف انگلستان با اعراب تحت فرمان شیخ خزعل |
۱۷ اسفند ۱۲۹۳ | اقدام نیروهای انگلیسی به بازداشت کنسول آلمان در بوشهر و تلاش ناموفق برای دستگیری واسموس |
۲۰ اسفند ۱۲۹۳ | استعفای مستوفی الممالک از ریاست وزرایی و صدور فرمان انتصاب میرزا حسن خان مشیرالدوله به این سمت |
اسفند ۱۲۹۳ | پیشرفت کار شرکت نفت و حفر چاههای جدید نفتی در خوزستان علیرغم جنگ جهانی |
۹ فروردین ۱۲۹۴ | فتوای جهاد علمای شیعه نجف علیه نیروهای متفقین |
۱۰اردیبهشت ۱۲۹۴ | استعفای مشیرالدوله از مقام ریاست وزراء |
۱۲اردیبهشت ۱۲۹۴ | نخست وزیری عین الدوله |
۲۱ خرداد ۱۲۹۴ | حمله عشایر تنگستان به واحد نظامی انگلیس در بوشهر |
۱۱ تیر ۱۲۹۴ | استعفای عین الدوله |
مرداد - شهریور ۱۲۹۴ | حملات عشایر تنگستان و گروه رئیس علی دلواری به مواضع نیروی نظامی انگلستان |
۵ مرداد ۱۲۹۴ | مستوفی الممالک باز به ریاست وزرایى منصوب مىشود |
۱۳ مرداد ۱۲۹۴ | حرکت سربازان روس به سوی تهران |
۱۹ مرداد ۱۲۹۴ | اشغال بوشهر توسط ارتش انگلیس و خلع سلاح ژاندارمری |
۲۱ مرداد ۱۲۹۴ | حمله نیروهای انگلیس به روستای دلوار و منهدم ساختن آن روستا |
۱۱ شهریور ۱۲۹۴ | کشته شدن رئیس علی دلواری به دست نیروهای انگلیسی |
۹ آبان ۱۲۹۴ | تصویب قانون سربازگیری |
۱۴ آبان ۱۲۹۴ | افزایش قیمت گندم و شیوع قحطی در سیستان به علت خرید غله توسط ارتش انگلستان |
۲۰ آبان ۱۲۹۴ | تاسیس کمیته دفاع ملی. آغاز مذاکرات مجلس برای انتقال پایتخت از تهران به اصفهان. |
۲۳ آبان ۱۲۹۴ | انصراف احمد شاه از انتقال پایتخت از تهران به اصفهان |
۱۵ آذر ۱۲۹۴ | آغاز محاصره الکوت در بین النهرین از سوی نیروهای عثمانی |
۲۲ آذر ۱۲۹۴ | انحلال مجلس شورای ملی |
۲۶ آذر ۱۲۹۴ | تصرف ساوه توسط ارتش روسیه و عزیمت کمیته دفاع ملی از قم به اصفهان |
۱ دی ۱۲۹۴ | استعفای مستوفی الممالک و انتصاب عبدالحسین میرزا فرمانفرما به ریاست وزرایی |
۱۴ دی ۱۲۹۴ | تصرف قم و کاشان توسط ارتش روس |
۱۴ دی ۱۲۹۴ | حرکت کمیته دفاع ملی از اصفهان به کرمانشاه |
۱۵ دی ۱۲۹۴ | نبرد قوای ملی ایران (کمیته دفاع ملی) با ارتش روس |
۲۵ دی ۱۲۹۴ | شکست قوای ملی از ارتش روس در درگیرى پراکنده غرب کشور |
۳ اسفند ۱۲۹۴ | عقب نشینی کمیته دفاع ملی به قصر شیرین |
۴ اسفند ۱۲۹۴ | تصرف کرمانشاه آخرین مقر کمیته دفاع ملى در ایران از سوی ارتش روس |
۱۰ اسفند ۱۲۹۴ | استعفای فرمانفرما از ریاست وزرایی |
۱۱ اسفند ۱۲۹۴ | ورود نظامیان انگلیس به جنوب و تشکیل تفنگچیان جنوب ایران معروف به «پلیس جنوب» |
۱۳ اسفند ۱۲۹۴ | انتصاب سپهدار تنکابنی به سمت ریاست وزرایی |
۹ اردیبهشت ۱۲۹۵ | تسلیم نیروهای انگلیسی تحت محاصره در الکوت به ارتش عثمانی |
۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۵ | انحلال "کمیته دفاع ملی" در قصر شیرین و تشکیل "هیئت مدافعان وطن" |
۱۵ اردیبهشت ۱۲۹۵ | لشکرکشى روسها به قصر شیرین |
۱۵ خرداد ۱۲۹۵ | آغاز شورش اعراب در حجاز |
۱۰ تیر ۱۲۹۵ | فتح کرمانشاه از سوی ارتش عثمانی و ملیون ایرانی و عقب نشینی ارتش روس از آن شهر |
۲۰ مرداد ۱۲۹۵ | تصرف همدان از سوی ارتش عثمانی |
۲۶ مرداد ۱۲۹۵ | فرار ارامنه از تهران پس از پخش شایعه ورود ارتش عثمانی به پایتخت. |
۱۰ شهریور ۱۲۹۵ | تشکیل کمیته مجازات |
۱۵شهریور ۱۲۹۵ | انتشار روزنامه کاوه در برلین |
۲۲۵ بهمن ۱۲۹۵ | امضای توافقنامه میان خوانین بختیاری و نمایندگان انگلستان مبنی بر اتحاد آنان با شیخ خزعل و حمایت از منافع نفتی انگلیس در خوزستان |
۲۸ بهمن ۱۲۹۵ | ترور میرزا اسماعیل خان، مدیر انبار غله دولتی |
۱۷ اسفند ۱۲۹۵ | تشکیل حزب دمکرات آذربایجان به رهبری شیخ محمد خیابانی |
۱۷- ۲۰ اسفند ۱۲۹۵ | فتح بغداد به دست نیروهای انگلیس |
۱۷ - ۲۱ اسفند ۱۲۹۵ | انقلاب (فوریه) روسیه و بر کناری نیکلای دوم، تزار روسیه از سلطنت |
۲۸ اسفند ۱۲۹۵ | اعزام هیئتی به سرپرستی سید ضیاء طباطبایی به پتروگراد برای گفتگو با دولت جدید انقلابى |
۱۷ فروردین ۱۲۹۶ | ورود ایالات متحده به جنگ جهانی با اعلان جنگ به آلمان |
۱۰ خرداد ۱۲۹۶ | انتصاب علاء السلطنه به ریاست وزرایی |
۱۷ خرداد ۱۲۹۶ | ترور میرزا محسن مجتهد از سوی کمیته مجازات |
۱۵ تیر ۱۲۹۶ | شورشیان عرب به رهبری لورنس عربستان بندر عقبه را تصرف مىکنند |
۱۶- ۱۷ آبان ۱۲۹۶ | (انقلاب اکتبر) بلشویکها در پتروگراد قدرت را قبضه مىکنند. |
۲۵ آذر۱۲۹۶ | الغای تمام عهدنامههای تزاری با ایران از سوی بلشویکها |
۲ دی ۱۲۹۶ | دولت نو پا در روسیه پیمان صلح با آلمان را امضا کرد |
۲۵ دی ۱۲۹۶ | کنارهگیری عین الدوله و انتصاب مستوفی الممالک به ریاست وزرایی |
۸ بهمن ۱۲۹۶ | ورود فرستاده دولت نوبنیاد شوروی به تهران |
۸ بهمن ۱۲۹۶ | غارت شهرهای همدان، سنندج و آذربایجان از سوی قوای باقی مانده ارتش روسیه |
۸ بهمن ۱۲۹۶ | انتشار قحطی و توزیع دمپختک در میان مردم تهران |
۲۹ بهمن ۱۲۹۶ | فراخوان وزارت امور خارجه ایران به دولت انگلیس برای تخیله جنوب ایران از ارتش انگلیس و الغای پیمان ۱۹۰۷ |
۹ اسفند ۱۲۹۶ | تظاهرات مردمی علیه دولت انگلستان در میدان توپخانه تهران |
۹ اسفند ۱۲۹۶ | توقیف تمام روزنامههای تهران و ولایات از سوی دولت |
۱۲ اسفند ۱۲۹۶ | امضای پیمان صلح "برست لیتوفسک" میان آلمان و شوروی |
۱۶ اسفند ۱۲۹۶ | انتشار قحطی در کرمانشاه و غارت گسترده نانواییها |
۸ فروردین ۱۲۹۷ | شیوع بیماری تیفوس در شمال غرب و غرب ایران |
۱۲ فروردین ۱۲۹۷ | مبارزه چریکهای دشتستانی و تنگستانی با ارتش انگلیس در جنوب فارس |
اردیبهشت ۱۲۹۷ | ورود عشایر قشقایی به شیراز و حمله آنها به نیروی نظامی انگلیس |
۱۶ اردیبهشت ۱۲۹۷ | تقاضای کمک مالی یهودیان ایران از آمریکا برای پشت سر گذاشتن قحطی |
۱ خرداد ۱۲۹۷ | قیام عشایر و ایلات فارس علیه قواى انگلیس مستقر در ایران |
۲۷ خرداد ۱۲۹۷ | گزارش کمک ۱۵۰۰۰ دلاری آمریکا به یهودیان ایران |
۱۵ مرداد ۱۲۹۷ | دستگیری شمارى از اعضای کمیته مجازات |
۴ شهریور - ۲۳ شهریور ۱۲۹۶ | نبرد باکو، آخرین تهاجم عثمانیها در جنگ |
شهریور - مهر ۱۲۹۷ | تسلیم بلغارستان و عثمانی و پذیرفتن شکست در جنگ جهانی |
آبان ۱۲۹۷ | تسلیم اتریش |
آبان ۱۲۹۷ | ورود هیئت آمریکایی به ایران برای کمک به قحطی زدگان |
۲۲ آبان ۱۲۹۷ | اعلام پایان جنگ اول جهانی |
۱۰ آذر ۱۲۹۷ | تخلیه ایران توسط ارتش عثمانی |
۱۹ آذر ۱۲۹۷ | نامه دولت انگلیس به دولت ایران مبنی بر به رسمیت شناختن استقلال ایران، قول لغو پیمان ۱۹۰۷ و واگذاری پلیس جنوب به دولت ایران |
۱۴ دی ۱۲۹۷ | شیوع طاعون و آنفولانزا در جنوب ایران |
۲۷ دی ۱۲۹۷ | پیمان ورسای بین متفقین و آلمان: کنفرانس صلح پاریس |
اسفند ۱۲۹۷ | ارائه دعاوی ایران به کنفرانس صلح ورسای |
۱۷ مرداد ۱۲۹۸ | امضای پیمان ۱۹۱۹ میان انگلستان و دولت وثوق الدوله |
۱۹ دی ۱۲۹۸ | نخستین نشست سازمان ملل متفق در لندن |
۱۹ فروردین ۱۲۹۹ | تصرف تبریز به دست هواداران شیخ محمد خیابانی |
۲۸ اردیبهشت ۱۲۹۹ | ورود ارتش سرخ شوروی به انزلی و عقب نشینی نیروهای انگلیسی از رشت و منجیل |
۱۳ خرداد ۱۲۹۹ | ورود نیروهای میرزا کوچک خان جنگلی به رشت و اعلام حکومت جمهوری سوسیالیستی ایران |
خرداد ۱۲۹۹ | تشکیل حزب کمونیست ایران |
ا تیر ۱۲۹۹ | برپایى نخستین کنگره حزب کمونیست ایران در انزلی |
۸ تیر ۱۲۹۹ | سرکوب "دلیران تنگستان" و کشته شدن شیخ حسن چاکوتاهی توسط ارتش انگلیسی در جنوب ایران |
تیر ۱۲۹۹ | به تعلیق درآوردن اجرای پیمان ۱۹۱۹ توسط مشیرالدوله |
۱۹ مرداد ۱۲۹۹ | پیمان سور بین متفقین و دولت عثمانی مستقر در استانبول امضا شد. این پیمان از سوی کمالیستها به رسمیت شناخته نشد |
شهریور ۱۲۹۹ | ورود مخبرالسلطنه به آذربایجان با ماموریت سرکوب قیام شیخ محمد خیابانی |
۲۲ شهریور ۱۲۹۹ | شکست طرفداران خیابانی در تبریز و کشته شدن شخص وی به دست قوای دولتی |
۱۸ آذر ۱۲۹۹ | اعتصاب ۳۰۰۰ کارگر هندی در منطقه نفتی در اعتراض به شرایط کار و زندگی خود |
۱۹ آذر ۱۲۹۹ | پیوستن کارگران ایرانی به اعتصاب کارگران هندی شرکت نفت ایران و انگلیس |
۳ اسفند ۱۲۹۹ | کودتای رضا خان سردار سپه و سید ضیاء طباطبایی |
۲۳ اسفند ۲۹۹ | اعتصاب کارگران هندی و ایرانی شرکت نفت در آبادان |
۱۳ فروردین ۱۳۰۰ | اقدام کلنل پسیان به دستگیری قوام السلطنه و مصادره اموال وی در خراسان به دستور سید ضیاءالدین طباطبایی |
۲۵ اردیبهشت ۱۳۰۰ | خروج ارتش انگلیس از ایران |
۴ خرداد ۱۳۰۰ | عزل سید ضیاءالدین از ریاست دولت و انتصاب قوام السلطنه |
۱۳ تیر ۱۳۰۰ | اعتصاب گسترده کارگری در صنعت نفت ایران |
مرداد ۱۳۰۰ | تمرد کلنل محمد تقی خان پسیان در مقابل دولت قوام السلطنه |
۱۷ شهریور ۱۳۰۰ | ارتش بلشویکها گیلان را ترک کرد |
۹ مهر ۱۳۰۰ | شکست نیروی ژاندارم از کردهای قوچان و کشته شدن محمدتقی خان پسیان |
۱۱ آذر ۱۳۰۰ | مرگ میرزا کوچک خان جنگلی در برف و کولاک کوههای گیلان |