اندیشه شناسی آیت الله سیدعبدالحسین لاری متفکر و سیاستمدار نامی فارس در عصر مشروطیت و جنگ جهانی اول

محمد علی توانا : استادیار علوم سیاسی دانشگاه یزد

میترا توانا

آیت الله عبدالحسین لاری در سال 1264 ق 1848 م در نجف اشرف متولد شد. خانواده ى اواز علما و روحانیون دزفولی اصل ساکن نجف اشرف بودند که قرن ها پیش به عراق مهاجرت کرده بودند. عبدالحسین در جوانی وارد حوزه ى علمیه ى نجف اشرف شد و در محضر اساتیدبرجسته آن زمان یعنی آیت الله سید محمد حسن شیرازی (معروف به میرزای شیرازی) و آیت الله شیخ حسینقلی همدانی (معروف به آخوند همدانی) تعیلم یافت و نهایتاً در سال 1310 ق از طرف.(39 : میرزای شیرازی به درجه ى اجتهاد نایل آمد (وثوقی؛ 1383 در سال 1309 ق اتفاقی رخ داد که وی را به یکی از برجسته ترین شخصیت های فارس دردوران معاصر تبدیل نمود. در این سال انجمن تجار لارستان، هیأتی به سرپرستی حاج علی وکیل به عتبات عالیات اعزام نمود تا فردی مناسب برای رهبری مبارزات عدالت خواهانه این دیار بیابند. این هیأت نزد آیت الله میرزای شیرازی می روند و تقاضای خود را مطرح می کنند. میرزای شیرازی نیز سید عبدالحسین – که در آن زمان به سید عبدالحسین نجفی معروف بودند - را به آنان معرفی می کند. سید نیز تقاضای تجار لارستان را می پذیرد و در همان سال در میان استقبال .( گرم اهالی لارستان وارد شهر لار می شود (همان: 42 با وجود این که، آیت الله سید عبدالحسین لاری یکی از شخصیت های برجسته ى بلاد فارس در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی است، اما اندیشه های وی کمتر شناخته شده است. لذا شناخت ابعاد مغفول اندیشه ی وی بسیار ضروری است. به همین دلیل این مقاله تلاش می کند بر اساس چهارچوب نظری منطق عملی، ابعاد مختلف اندیشه ى وی را آشکار کند. مقاله ى حاضر، چهارچوب نظری برای تحلیل اندیشه ی آیت الله عبدالحسین لاری ارایه می کند که الگوی منطق عملی نام دارد.