ریشه های جنگ جهانی اول

در نخستین ماههای سال 1914، چنین می‌نمود که قدرتهای بزرگ اروپایی در صلح و صفا می‌زیند و تنشهای میان آنها پیوسته کاهش می‌یابد؛ اما این توهمی بیش نبود. این تصویر نقابی بود بر چهره مسائل بنیادی بزرگ و حس بدبینی دم‌افزون بسیاری از رهبران اروپا درباره تحولات جهانی که، به نظر آن، موقعیت کشورهایشان را تضعیف می‌کرد. پس چنین نبود که شلیک گلوله‌ای از تفنگ جوان هجده-نوزده ساله‌ای و قتل ولیعهد اتریش آرامش سراسر جهان را برهم زند و لهیب جنگ جهانی را شعله‌ور کند. خانم روت هینگ مؤلف کتاب مختصر ریشه‌های جنگ جهانی اول با پیگیری رویدادها از تاریخ ربع قرن آخر قرن نوزدهم تا پایان جنگ جهانی اول به نتایجی متفاوت با تحلیلهای سنتی از ریشه‌های جنگ جهانی اول دست یافته است. در این تحلیل، گرچه بار گناه امپراتوری آلمان در جنگ‌افروزی سنگینتر است، سایر ابرقدرتها نیز بی‌گناه ارزیابی نشده‌اند.

                                                                                                                     


عکس هایی از جنگ

کتابخانۀ هنری بریجمن Bridgman Art Library یکی از بزرگترین آرشیوهای آثار هنری برای بازتولید و بازچاپ آنهاست که تصاویر آنها را از گالری ها و موزه ها تهیه می کند، در سال 1972 توسط هریِت بریجمن بنیانگذاری شد، به مناسبت یکصدمین سالگرد جنگ جهانی اول مجموعه ای نفیس از عکس های رنگی جنگ را در اینجا به نمایش گذاشته.




مجموعۀ حیوانات قهرمان در جنگ جهانی اول را در اینجا ببینید.


مجموعۀ کارت پستال های عشاق در جنگ جهانی اول را در اینجا ببینید.






توزیع سوپ در سنگر فرانسویان (در پشت جبهه) منطقۀ سوآسان، آنه شمال فرانسه 1917 عکس از فردیناند کوویل 1927-1887

"آلمانی ها در ایران" تجدید چاپ شد

نگاهی به تحولات ایران در جنگ جهانی اول بر اساس منابع دیپلماتیک فرانسه

تلاش گستردة عوامل دولت آلمان برای تبدیل ایران به یک پایگاه انقلابی جهت شوراندن شرق استعمارزده بر ضد روس و انگلیس، ایران را به رغم اعلان بی‌طرفی دستخوش تحولات جنگ اول جهانی کرد. در این کتاب پس از مروری کوتاه بر این دوره از فعالیت آلمانی‌ها، خط مشی دولت فرانسه در قبال این تحولات، هم به عنوان یکی از قدرت‌های متفق روس و انگلیس و هم به عنوان قدرتی در یک رقابت پنهان با آن دو و مترصد توسعة نفوذ خود، مورد بررسی قرار گرفته است.



مدخل جنگ جهانی اول در دانشنامۀ جهان اسلام / به قلم عبدالحسین آذرنگ

                                                                                                        


جنگ‌ جهانی‌ اول ، نیز معروف‌ به‌ جنگ‌ بزرگ‌ (اوت‌ 1914 ـ نوامبر 1918/ ماه‌ رمضان‌ 1332 ـ صفر 1337)، نخستین‌ جنگ‌ جهانی‌ که‌ سراسر قاره‌ اروپا، روسیه‌، منطقه‌ خاورمیانه‌، بخشهایی‌ از افریقا، امریکا و خاور دور را فراگرفت‌ و 26 کشور، از جمله‌ ایران‌، در آن‌ درگیر شدند. مقاله‌ حاضر، شامل‌ این‌ بخشهاست‌:


1) درآمد

2) در جهان‌ اسلام‌

3) در ایران‌

1) درآمد. بهانه‌ آغاز جنگ‌ جهانی‌ اول‌، قتل‌ فرانتس‌ فردیناند (ولیعهد اتریش‌) و همسرش‌ (در 28 ژوئن‌ 1914) به‌ دست‌ یک‌ جوان‌ صرب‌ بوسنیایی‌ در سارایوو، پایتخت‌ بوسنی‌، بود، اما رقابت‌ و نارضایتی‌ کشورهای‌ قدرتمند اروپایی‌ و تعارض‌ جدّی‌ منافع‌ آنان‌ در سراسر جهان‌ زمینه‌ساز آن‌ بود (رجوع کنید به تیلور، ص‌ 1ـ12؛ برای‌ تحلیلهای‌ دیگر در این‌ زمینه‌ رجوع کنید به هنیگ، ص‌ 6 به‌ بعد). در این‌ جنگ‌، کشورها در دو دسته‌ متفقین‌ (نیروهای‌ متفق‌) و دولتهای‌ مرکزی‌ در برابر هم‌ صف‌آرایی‌ کردند. متفقین‌ عبارت‌ بودند از انگلستان‌، ایتالیا، بلژیک‌، پرتغال‌، روسیه‌ که‌ بر اثر انقلاب‌ اکتبر 1917 از جنگ‌ خارج‌ شد (تیلور، ص‌ 237ـ241؛ گرنویل‌، کتاب‌ 1، ص‌ 206؛ نیز رجوع کنید به < جنگ‌ بزرگ‌ >، ج‌ 6، ص‌ 161)، ایالات‌ متحده‌ امریکا که‌ در 5 آوریل‌ 1917/ 12 جمادی‌الا´خره‌ 1335 عملاً وارد جنگ‌ شد (گرنویل‌، همانجا)، رومانی‌، ژاپن‌، صربستان‌، فرانسه‌، مونته ‌نگرو و یونان‌. دولتهای‌ مرکزی‌ نیز مشتمل‌ بودند بر آلمان‌، اتریش‌ ـ مجارستان‌، حکومت‌ عثمانی‌ و بلغارستان‌ ( < جنگ‌ بزرگ‌ >، ج‌ 1، ص‌ 3 به‌ بعد؛ گرنویل‌، کتاب‌ 1، ص‌ 127ـ 135). به‌رغم‌ اعلام‌ بی‌طرفی‌ ایران‌، بخشهایی‌ از این‌ کشور اشغال‌ شد و پیامدهای‌ جنگی‌ ناخواسته‌ بر آن‌ تحمیل‌ گردید (رجوع کنید به ادامه‌ مقاله‌). 

 

 
ادامه مطلب ...

ویکتور شکلوفسکی (1984-1893)

ویکتور بوریسوویچ شکلوفسکی به سال 1893 در سن پترزبورگ به دنیا آمد. در ابتدای جنگ به عنوان آموزش دهندۀ کار با ماشین های مسلح، داوطلبانه وارد ارتش روسیه شد. در 1916 انجمن مطالعات زبان شاعرانه را با کمک حلقۀ زبان شناسی مسکو راه اندازی کرد. شکلوفسکی از همراهان انقلاب فوریه 1917 بود. دولت موقت وی را به عنوان دستیار کمیسار به جبهۀ جنوب غرب فرستاد که مجروح شد و نشان شجاعت دریافت کرد. بعد از آن به عنوان دستیار کمیسار سپاه اعزامی روسیه به ایران (ارومیه) آمد. او در اوایل 1918 به سن پترزبورگ برگشت او در برابر بلشویسم قرار گرفت و جرئی از طرح ضد بلشویکی که اعضای حزب انقلابیون سوسیالیست آن را ترتیب داده بودند، پس از افشا شدن طرح توسط چکا، او برای مخفی شدن به نقاط مختلف روسیه و اوکراین سفر می کرد تا نهایتا ً در 1919 به واسطۀ دوستی اش با ماکسیم گورکی مورد عفو قرار گرفت. دو برادر او توسط حکومت شوروی در سالهای 1918 و 1937 اعدام شدند و خواهر او در سال 1919 در سن پترزبورگ از فرط گرسنگی درگذشت. او از دوستان نزدیک کارگردان معروف روسی سرگی آیزنشتاین بود و در 1923 ارزیابی منتقدانۀ مفصلی از زندگی و آثار او منتشر کرد. فیلمنامه های او بین دهۀ 1920 تا 1970 میلادی توسط کارگردانان مطرح شوروی مانند کولِشوف، پودوکین و بارنِت به فیلم تبدیل شد. او از پایه گذاران و بسط دهندگان موثر مفهوم آشنایی زدایی به شمار می رود که در مقالۀ "هنر به مثابۀ تکنیک" در کتاب مجموعه مقالات اش "نظریۀ نثر" 1923 به آن پرداخته است، بعلاوه او نقدها و بیوگرافی های مهمی راجع به نویسندگانی همچون استرن، گورکی، مایاکوفسکی و تولستوی نوشته است. آثار شکلوفسکی به تأثیر به سزایی در پیشبرد فرمالیسم روسی به سمت درک فعالیت ادبی به مثابۀ بخش منسجمی از عمل اجتماعی دارد، ایده ای که بخش مهمی از آثار میخائیل باختین و دانشمندان روسی و مکتب پراگ ِ نشانه شناسی است.

خلاصه ای از کتاب "یک سفر احساساتی" A Sentimental Journey  (به زبان انگلیسی) که مربوط به ایام اقامت او در ارومیه است را می توانید از اینجا دریافت کنید.


.